نکات کلیدی

• مفهوم M2 (عرضه پول) معیاری برای اندازه گیری میزان پول در گردش در اقتصاد است. M2 شامل پولی می‌شود که مردم هر روز استفاده می‌کنند از جمله پول نقد و پول موجود در حساب‌های بانکی.
• پول‌هایی که زیاد استفاده نمی‌شوند اما باز هم به سرعت قابل خرج هستند، مثل حساب‌های پس‌انداز و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول هم جزء M2 محسوب می‌شوند.
• M2 یکی از شاخص‌های مهم اقتصاد محسوب می‌شود چون به اقتصاددانان و سیاستمداران برای تخمین زدن میزان پولی که برای خرج کردن و سرمایه‌گذاری در دسترس است، کمک می‌کند.

M2 (عرضه پول) چیست؟

M2 یکی از روش‌های ارزیابی میزان پول در گردش در یک اقتصاد است. M2 هم شامل پول‌هایی با نقدینگی بسیار بالا از جمله پول نقد و سپرده‌های جاری (M1) و هم شامل دارایی‌هایی با نقدینگی کمتر است مثل حساب‌های سپرده و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار مالی.

اقتصاددانان، مقامات دولتی و سرمایه‌گذاران برای ارزیابی میزان سلامت یک اقتصاد، از M2 استفاده می‌کنند. اگر پول زیادی در یک اقتصاد وجود داشته باشد، احتمال اینکه افراد و مشاغل پول بیشتری خرج کنند، وجود دارد. اگر پول کمتری در دسترس باشد، طبیعتاً میزان خرج کردن پول هم کمتر خواهد بود.

M2 از چه چیزهایی تشکیل شده است؟

فدرال رزرو آمریکا، M2 را با استفاده از چند معیار مختلف محاسبه می‌کند از جمله پول نقد و پول موجود در حساب‌های پس‌انداز و جاری. همچنین M2 شامل انواع دارایی‌هایی که به راحتی به پول نقد تبدیل می‌شوند نیز هست.

1. پول نقد و حساب‌های جاری (که به آن M1 هم گفته می‌شود)

این گروه، شامل ساده‌ترین و نقدترین شکل پول است و موارد زیر را در برمی‌گیرد:

• پول فیزیکی (سکه و پول کاغذی)
• پول موجود در حساب‌های جاری که امکان استفاده از آنها در چک یا کارت‌های بدهی وجود دارد
• چک‌های مسافرتی (که امروزه کمتر متداول هستند اما باز هم جزء M1 محسوب می‌شوند)
• سایر حساب‌های جاری که امکان استفاده از آنها برای پرداخت با چک یا دبیت کارت وجود دارد.

2. حساب‌های پس‌انداز

این گروه شامل حساب‌های بانکی هستند که مردم در آنها پس‌انداز دارند اما به این پول نیاز فوری ندارند. معمولاً حساب‌های پس‌انداز بهره پرداخت می‌کنند (در بعضی کشورها) اما در رابطه با فواصل برداشت وجه هم یکسری محدودیت وجود دارد.

3. سپرده‌های مدت دار

به این سپرده‌ها، گواهی سپرده سرمایه‌گذاری (CD) هم گفته می‌شود. در این حالت، شما توافق می‌کنید که پول‌تان برای مدت مشخصی در بانک باقی بماند و بانک در مقابل به شما سود می‌دهد. معمولاً مبلغ چنین سپرده‌هایی کمتر از 100 هزار دلار است.

4. صندوق‌های بازار پول

این گروه شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است که سرمایه‌گذاری‌های امن و کوتاه مدت انجام می‌دهند. معمولاً نرخ سود چنین سرمایه‌گذاری‌هایی بیشتر است اما در رابطه با نحوه استفاده از پول، یکسری محدودیت برای مشتریان در نظر می‌گیرند.

M2 چطور کار می‌کند؟

M2 نشان دهنده کل پول موجود در اقتصاد است؛ از جمله سرمایه‌هایی که به راحتی به پول نقد تبدیل می‌شوند. رشد M2 نشان دهنده این است که پول بیشتری در دسترس قرار گرفته است. قرض گرفتن بیشتر، داشتن پس‌انداز بیشتر یا افزایش درآمدها می‌تواند باعث افزایش خرید و فعالیت‌های تجاری شود.

کاهش یا عدم رشد M2 می‌تواند نشان دهنده این باشد که مردم کمتر خرج کرده یا بیشتر پس‌انداز می‌کنند. با کمتر شدن پول در گردش، سرعت رشد اقتصاد هم کندتر می‌شود. در چنین شرایطی ممکن است درآمد مشاغل کمتر شده و نرخ بیکاری افزایش پیدا کند.

چه عواملی باعث تغییر M2 می‌شوند؟

1. تصمیم گیری‌های بانک مرکزی

بانک‌های مرکزی از طریق سیاست‌های پولی نرخ بهره را مدیریت کرده و میزان پولی را که بانک‌ها باید ذخیره داشته باشند، تعیین می‌کنند. با کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا، قرض کردن برای مردم کم هزینه‌تر شده در نتیجه احتمال وام گرفتن توسط آنها افزایش پیدا می‌کند که این باعث اضافه شدن پول بیشتری به M2 می‌شود.

2. مخارج دولت

کمک‌های نقدی دولت‌ها هم که برای تحریک اقتصاد یا افزایش خرج کردن پول توسط مردم انجام می‌شوند می‌توانند باعث افزایش عرضه پول شوند. کاهش کمک‌های دولتی و افزایش مالیات هم تأثیر بالعکسی دارد.

3. وام دهی بانک‌ها

هر چقدر میزان وام دهی بانک‌ها بیشتر شود، پول بیشتری چاپ شده و به اقتصاد اضافه می‌شود. این تغییرات باعث افزایش رقم M2 می‌شوند. زمانی که میزان وام دهی بانک‌ها کاهش پیدا کند، ممکن است رشد M2 کمتر شده یا حتی این عدد کوچکتر شود.

4. رفتار مصرف کنندگان و مشاغل

اگر مردم و مشاغل تصمیم بگیرند که بیشتر پس‌انداز کرده و کمتر خرج کنند، پول به جای اینکه در گردش باشد، در حساب‌های پس‌انداز باقی می‌ماند. چنین شرایطی می‌تواند باعث کندتر شدن رشد M2 شود.

M2 و تورم

زمانی که پول بیشتری در دسترس باشد، مردم و مشاغل تمایل بیشتری به خرج کردن پول پیدا می‌کنند. اگر سرعت این خرج کردن بیشتر از سرعت تولید کالا و خدمات در اقتصاد باشد، ممکن است قیمت‌ها افزایش یافته و تورم ایجاد شود.

از طرفی، اگر رشد M2 متوقف شده یا کوچک شود، احتمال کند شدن تورم وجود دارد. اما کوچک شدن بیش از حد M2 می‌تواند نشان دهنده کند شدن رشد اقتصاد یا حتی ورود به دوره رکود باشد.

به همین دلیل بانک‌های مرکزی و سیاستمداران با دقت M2 را تحت نظر دارند. در صورت رشد سریع M2، ممکن است مسئولان تصمیم به افزایش نرخ بهره بگیرند. در صورت کوچک شدن بیش از حد M2، ممکن است سیاستمداران برای تشویق مردم به خرج کردن بیشتر، نرخ بهره را کاهش دهند.

M2 چه تأثیری بر بازارهای مالی دارد؟

M2 تأثیر چشمگیری روی بازارهای مالی دارد از جمله بازار ارزهای دیجیتال، سهام، اوراق قرضه و نرخ بهره.

ارزهای دیجیتال

زمانی که M2 افزایش یافته و نرخ بهره پایین باشد، ممکن است بعضی سرمایه‌گذاران برای رسیدن به بازده بیشتر، به سمت بازارهای ارزهای دیجیتال جذب شوند. در دوره‌های موسوم به ایزی مانی (easy money) معمولاً قیمت ارزهای دیجیتال افزایش پیدا می‌کند. اما اگر M2 کم شده و هزینه‌های قرض گرفتن افزایش پیدا کند، ممکن است مردم از دارایی‌های پرریسک مثل کریپتو فاصله بگیرند در نتیجه قیمت ارزهای دیجیتال کاهش پیدا می‌کند.

بورس

تأثیر M2 بر بازار سهام شبیه به تأثیر آن بر بازار کریپتو است. وقتی M2 رو به رشد باشد، مردم پول بیشتری برای ترید کردن یا سرمایه‌گذاری در بورس دارند. چنین شرایطی باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود. در صورت کند شدن یا کاهش M2، احتمال ریزش چنین بازارهایی وجود دارد.

بازار اوراق قرضه

اوراق قرض جزء سرمایه‌گذاری‌های امن‌تر محسوب می‌شوند. وقتی M2 افزایش پیدا کند و نرخ بهره پایین باشد، معمولاً اوراق قرضه جذاب‌تر می‌شوند چون سرمایه‌گذاران به دنبال بازده مطمئن‌تر هستند. اگر M2 کاهش پیدا کرده و نرخ بهره افزایش پیدا کند، می‌توان انتظار داشت که قیمت اوراق قرضه هم کاهش پیدا کند.

نرخ بهره

معمولاً نرخ بهره بر خلاف جهت M2 حرکت می‌کند. اگر M2 سرعت رشد بالایی داشته باشد، ممکن است بانک‌ها برای کندتر شدن این حرکت و مبارزه با تورم، نرخ بهره را افزایش دهند. اگر M2 بیش از حد کاهش پیدا کند، ممکن است دولت‌ها برای حمایت از قرض گرفتن و خرج کردن پول، نرخ بهره را کاهش دهند.

یک مثال واقعی از کووید 19 و M2

در دوران همه گیری کووید 19، دولت آمریکا با پرداخت کمک‌های نقدی، افزایش مزایای بیکاری و کاهش نرخ بهره باعث افزایش چشمگیر M2 شد.

در اوایل سال 2021، M2 نسبت به سال قبل از آن حدود 27 درصد افزایش پیدا کرد که یک رکورد محسوب می‌شد. اما در سال 2022، همچنان که فدرال رزرو نرخ بهره را برای مقابله با تورم افزایش داد، رشد M2 هم کاهش پیدا کرده و در اواخر سال 2022 منفی شد. این انقباض نشان دهنده آرام شدن اقتصاد و پتانسیل کاهش تورم بود.

M2 چه اهمیتی دارد؟

M2 ابزاری ساده اما قدرتمند برای درک شرایط اقتصادی است. رشد سریع M2 می‌تواند نشان دهنده در پیش بودن تورم باشد. کوچکتر شدن M2 می‌تواند نشان دهنده کاهش رشد اقتصادی یا حتی رکود باشد.

افرادی که راجع به نرخ بهره، مالیات و مخارج تصمیم گیری می‌کنند، از M2 برای انتخاب گزینه‌های بهتر استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران هم M2 را تحت نظر دارند تا مسیر احتمالی پیش روی بازار را بهتر پیش بینی کنند.

جمع بندی

M2 فراتر از یک عدد ساده است. این مفهوم نشان دهنده میزان پول در گردش و آماده مصرف در سیستم اقتصاد است. M2 شامل پول‌های مورد استفاده روزمره مثل پول نقد، حساب‌های جاری و پول‌های آماده مصرف ازجمله پس‌انداز و گواهی سپرده سرمایه‌گذاری (CD) است.

نظارت بر M2 به درک هر چه بهتر مسیر پیش روی اقتصاد کمک می‌کند. رشد سریع M2 می‌تواند باعث افزایش نرخ اشتغال و خرج کردن و همچنین افزایش قیمت‌ها شود. کندتر شدن رشد M2 می‌تواند به کنترل تورم کمک کند اما از طرفی رشد مشاغل را کاهش می‌دهد.v