نکات کلیدی:
- دیف‌آی هوش مصنوعی را با اقتصاد غیرمتمرکز ترکیب می‌کند تا سیستم‌های اقتصادی هوشمندتری ایجاد شوند که کارهایی مثل بهینه سازی سود و تریدینگ را به شکل خودکار انجام می‌دهند.
- عامل‌های هوش مصنوعی در حوزه دیف‌آی با کمترین دخالت انسان داده‌ها را تحلیل کرده و استراتژی‌ها را اجرا می‌کنند تا تجربیات کاربری و تصمیم گیری را ارتقاء دهند.
- علیرغم مزایای مختلف دیف‌آی هنوز این صنعت نوپا محسوب می‌شود و فریم ورک‌های رقیب مختلفی در آن وجود دارند که هیچ کدام از آنها به مرحله پیشگامی نرسیده‌اند.
به احتمال زیاد نام‌های دیفای (اقتصاد غیرمتمرکز) و AI (هوش مصنوعی) برای شما آشنا هستند. اما دیف‌آی یک مفهوم جدیدتر و حاصل ترکیب این دو اصطلاح است. دیف‌آی نشان دهنده همگرایی هوش مصنوعی و دیفای است و سیستمی را نشان می‌دهد که در آن ربات‌های خودکار که به آنها عامل گفته می‌شود، قابلیت انجام کارهایی خاص را روی زنجیره بلاک چین پیدا می‌کنند؛ مثل پیدا کردن بهترین قیمت برای مبادله توکن یا کمترین نرخ بهره ممکن برای وام گرفتن.
دیفای با حذف واسه‌هایی مثل بانک‌ها، به همه امکان می‌دهد که به ابزارهای غیرمتمرکز برای وام دهی، قرض گرفتن و معامله دسترسی داشته باشند. اما ممکن است پیچیدگی آن برای افراد تازه کار زیاد باشد. هوش مصنوعی با توانایی پردازش دیتاست‌های بزرگ و تصمیم گیری هوشمندانه، به ساده‌تر شدن چنین فرایندهایی کمک می‌کند. دیف‌آی از عامل‌های هوش مصنوعی برای اتوماسیون کارها و بهینه سازی استراتژی‌ها استفاده کرده و به کاربران امکان می‌دهد صرف نظر از سطح تخصص خودشان بیشترین بهره را از دیفای ببرند.
ترکیب قدرت تحلیلی هوش مصنوعی و دسترسی آزاد به دیفای، پتانسیل اصلاح امور اقتصادی را برای دیف‌آی فراهم کرده است.
دیف‌آی چیست؟
دیف‌آی ترکیبی از هوش مصنوعی و دیفای است و با بهره گیری از الگوریتم‌های هوشمند، سیستم‌های مالی درون زنجیره‌ای (زنجیره بلاک چین) را ارتقاء می‌دهد. دیفای بر مبنای قراردادهای هوشمند – کدهای خودکاری که روی بلاک چین‌هایی مثل اتریوم اجرا می‌شوند – کار می‌کند و امکان اجرای تراکنش را بدون دخالت واسطه‌ها فراهم می‌کند. از این نظر، دیفای هم مستقل محسوب می‌شود چون زمانی که مثلاً از یک پروتکل وام دهی وام دریافت می‌کنید، هیچ مقام رسمی وجود ندارد که اعتبار شما را بررسی کند. در عوض، یک قرارداد هوشمند وجود دارد که کافی بودن موجودی کاربر را برای صدور مجوز اعطای وام بررسی می‌کند.
دیف‌آی بر مبنای این قابلیت بنا شده است. زمانی که به یک عامل هوش مصنوعی اجازه می‌دهید کارهای خاصی را از جانب شما انجام دهد، نیازی به تعامل با قراردادهای هوشمند و گشتن در پلتفرم‌های وام دهی و اکسچنج‌های غیرمتمرکز مختلف برای پیدا کردن بهترین قیمت نخواهید داشت. همه این کارها توسط هوش مصنوعی برای شما انجام می‌شوند. کافیست که پارامترهای مورد نظر را تنظیم کنید – کارهایی که هوش مصنوعی مجاز به انجام آنها هست یا نیست – تا این کارها به صورت خودکار برای شما انجام شوند.
این عامل‌های هوش مصنوعی با دسترسی به قابلیت‌هایی مثل تحلیل داده و یادگیری ماشینی کارهایی مثل معامله، بهینه سازی بازده و مدیریت ریسک را انجام می‌دهند. دیف‌آی می‌تواند به راحت‌تر شدن انجام کارهای درون زنجیره‌ای، کاربرپسندتر کردن دیفای و افزایش سطح سود کاربران کمک کند. همانطور که ماشین‌های بدون راننده طوری طراحی شده‌اند که با حذف عواملی مثل خستگی و خطای انسانی امن‌تر و مطمئن‌تر باشند، عامل‌های هوش مصنوعی هم این کار را برای اقتصاد غیرمتمرکز انجام داده و به صورت شبانه روزی فعالیت دارند تا به رشد پورتفولیوی شما کمک کنند.
دیف‌آی چطور کار می‌کند؟
دیف‌آی با استقرار عامل‌های هوش مصنوعی روی شبکه‌های بلاک چین کارهای اقتصادی را اتوماسیون و بهینه سازی می‌کند. این عامل‌ها فرایندی را طی می‌کنند که مستلزم جمع آوری داده‌ها از تراکنش‌های درون زنجیره‌ای، قیمت‌های بازار و منابع خارجی مثل شبکه‌های اجتماعی یا اخبار است. این عامل‌ها می‌توانند بر اساس تحلیل‌های خودشان راجع به کارهای مختلف مثل مبادله دارایی‌ها یا تخصیص وجوه تصمیم گیری کنند.
این اقدامات در قالب تعامل با قراردادهای هوشمند برای انجام کارهایی مثل مبادله توکن یا تأمین نقدینگی انجام می‌شوند. به مرور زمان، عامل‌ها می‌توانند با توجه به نتایج استراتژی‌های خودشان را ارتقاء دهند. این فرایند به کاربران امکان می‌دهد که بدون نیاز به تخصص فنی چشمگیر، استراتژی‌های اقتصادی پیشرفته را پیاده سازی کنند. برای مثال، یک عامل هوش مصنوعی می‌تواند پورتفولیوی کاربر را بر اساس تغییرات بازار بهینه سازی کرده و نیاز به نظارت دستی را کاهش دهد.
ایجاد تحول در دیفای با دیف‌آی
هوش مصنوعی قادر است با ارتقای امنیت و بهره وری دیفای، تحول چشمگیری در آن ایجاد کند. با افزایش تعداد پروتکل‌ها و شبکه‌های بلاک چین، همگام ماندن با جدیدترین بازارها، توکن‌ها و فرصت‌های کسب سود تقریباً غیرممکن شده است. حتی مجرب‌ترین کاربران دیفای هم توانایی جمع آوری و پردازش همه این اطلاعات را ندارند.
هوش مصنوعی چنین مشکلی ندارد. این فناوری بر اساس داده‌ها رشد و توسعه پیدا کرده و توانایی تسلط بر سیستم‌های پیچیده و شناسایی سیگنال‌ها را در دنیایی از نویز دارد.
عامل‌های هوش مصنوعی با ساده سازی پردازش‌های پیچیده و ارتقای تجربیات کاربری اقتصاد غیرمتمرکز را متحول می‌کنند. سیستم‌های مدیریت پورتفولیو و تریدینگ خودکار، معاملات را در بهترین لحظه اجرا کرده و پورتفولیوی کاربران را متناسب با اهداف آنها تنظیم می‌کنند. در رابطه با کشت سود، این عامل‌ها پروتکل‌های دیفای را ارزیابی کرده و با در نظر گرفتن عواملی مثل APY، کارمزد گس و سطح ریسک، به دنبال به حداکثر رساندن بازده هستند.
سیستم‌های نظارت بر قراردادهای هوشمند هم از هوش مصنوعی برای شناسایی آسیب پذیری‌ها استفاده کرده و با ارسال هشدار یا شروع تدابیر دفاعی، سطح امنیت را ارتقاء می‌دهند. در سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) هم هوش مصنوعی با تحلیل پیشنهادها و پیش بینی نتایج، به تصمیم گیری بهتر کمک می‌کند. همچنین هوش مصنوعی استراتژی‌های سرمایه گذاری اختصاصی طراحی کرده و از طریق دستیارهای مجازی و چت بات‌ها رابط‌های کاربری را کاربرپسندتر می‌کند.
این قابلیت‌ها دیفای را ایمن‌تر کرده و آن را برای پذیرش و استفاده گسترده‌تر آماده می‌کنند. همانطور که موتورهای جستجو امکان درک بهتر دنیای وب و دسترسی به مطالب مورد نظر را فراهم می‌کنند، دیف‌آی هم این کار را برای بازارهای درون زنجیره‌ای انجام داده و امکان پیدا کردن فرصت‌های اقتصادی و بهره برداری به موقع از آنها را فراهم می‌کند.
کاربردهای دیف‌آی
از جمله کاربردهای دیف‌آی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تریدینگ
عامل‌های هوش مصنوعی با تحلیل بلادرنگ داده‌های انبوه و تشخیص فرصت‌هایی مثل آربیتراژ یا الگوهای بازار، به ارتقای معاملات کمک می‌کنند. این عامل‌ها توانایی اجرای خودکار معاملات، استفاده از مدل‌های پیشگویی کننده یا تحلیل احساسات را از منابعی مثل ایکس یا تلگرام دارند. مثلاً ممکن است یک عامل هوش مصنوعی با مثبت شدن جو احساسی بازار یک توکن را خریده و با حداقل تلاش کاربر، سود را به حداکثر برساند.
کشت سود
کشت سود شامل تأمین نقدینگی برای پروتکل‌های دیفای در ازای دریافت پاداش است اما به دلیل ریسک و نوسان APY کار پیچیده‌ای محسوب می‌شود. عامل‌های هوش مصنوعی با ارزیابی پروتکل‌ها، محاسبه بازده‌ها و تخصیص سرمایه‌ها برای بهینه سازی سود و کاهش ریسک این فرایند را اتوماسیون می‌کنند.
نظارت بر قراردادهای هوشمند
کاملاً بدیهی است که احتمال خطا یا اکسپلویت در قراردادهای هوشمند وجود دارد. عامل‌های هوش مصنوعی می‌توانند تراکنش‌ها و تعاملات قراردادهای هوشمند را تحت نظر گرفته و ناهنجاری‌هایی را که می‌توانند نشان دهنده فعالیت‌های مخربی مثل هک باشند، تشخیص دهند. سپس می‌توانند با فعال کردن هشدار یا انجام اقدامات دفاعی لازم، سطح امنیت را افزایش داده و از دارایی‌های کاربران حفاظت کنند.
حاکمیت
در DAO عامل‌های هوش مصنوعی پیشنهادات حاکمیت را بررسی کرده و حتی بر اساس ضوابط و شرایط از پیش تعیین شده از جانب کاربران رأی می‌دهند. در نتیجه تصمیم گیری‌ها آگاهانه‌تر و کارآمدتر شده و منافع جامعه کاربران در اولویت قرار می‌گیرند. یک عامل هوش مصنوعی می‌تواند با رأی دادن از جانب کاربر درباره مسائل کلیدی، فرصت کسب پاداش مشارکت را به حداکثر برساند مثل به دست آوردن شرایط لازم برای شرکت در یک ایردراپ یا دعوت به تست بتای یک پروتکل دیفای جدید.
مزایا و معایب دیف‌آی
مثل هر تکنولوژی نوظهوری، دیف‌آی هم مزایا و موانع خاصی دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
مزایای دیف‌آی
مزایای دیف‌آی شبیه به مزایایی است که هوش مصنوعی در سایر حوزه‌ها ایجاد می‌کند مثل راحتی بیشتر، کمتر شدن خستگی ناشی از تصمیم گیری و ارتقای بهره وری. از آنجایی که دیفای شامل بازارهای مالی می‌شود، به کار گرفتن این عامل‌ها می‌تواند در نهایت منجر به افزایش سود و بازده شود.
عامل‌های هوش مصنوعی در زمینه پردازش داده‌ها کارایی زیادی داشته و می‌توانند کارها را به صورت فوری اجرا کنند – که برای بازارهای پرسرعت دیفای قابلیت بسیار مهم و ضروری است. به خصوص این قابلیت‌ها برای کاربران جدید بسیار مفید هستند؛ چون اتوماسیون دیفای را ساده‌تر کرده و به کاربران مبتدی امکان می‌دهد که بدون داشتن مهارت و آشنایی با پروتکل‌های پیچیده، در این بازارها مشارکت کنند.
مزیت مهم بعدی دیف‌آی این است که امکان شخصی سازی بیشتری را فراهم می‌کند. کاربران مختلف به دنبال محصولات مختلف هستند و هوش مصنوعی می‌تواند خدمات و سرویس‌های مختلف را متناسب با نیازهای کاربران تنظیم کرده و تجربیات کاربری را ارتقاء دهد
چالش‌های دیف‌آی
با وجود پتانسیل‌های قابل توجه دیف‌آی این صنعت هنوز در ابتدای راه قرار دارد. به دلیل زیاد بودن تعداد فریم ورک‌های رقیب در این حوزه – پروتکل‌های درون زنجیره‌ای که عامل‌ها در آنها ایجاد و مدیریت می‌شوند – تصمیم گیری برای انتخاب همیشه راحت نیست. بعلاوه در حال حاضر این عامل‌ها تعامل پذیر نیستند. مثلاً ممکن است عاملی که روی شبکه اتریوم کار می‌کند، توانایی اقدام بر اساس رویدادهای رخ داده در سولانا را نداشته باشد.
به مرور به این چالش‌ها رسیدگی می‌شود اما حداقل در حال حاضر دیف‌آی قطعه قطعه بوده و شروع فعالیت در این حوزه آسان نیست. بنابراین، اولین کاربران دیف‌آی افرادی هستند که تجربه چشمگیری در حوزه دیفای دارند نه افراد مبتدی.
سایر چالش‌های این حوزه عبارتند از:
- وابستگی داده‌ها: ضعف یا جانبدارانه بودن داده‌ها می‌تواند باعث نقص در تصمیم گیری شده و خطر ضرر مالی را به همراه داشته باشد.
- مشکلات شفافیت: ماهیت "جعبه سیاه" هوش مصنوعی باعث شده که درک تصمیم گیری‌های این فناوری دشوار بوده و باعث ایجاد ابهاماتی از نظر مسئولیت پذیری شود.
- موانع اعتماد: ممکن است بعضی کاربران بدون درک کامل یا اطمینان از عملکرد هوش مصنوعی به این فناوری اعتماد نکنند.
- ریسک‌های بازار: ممکن است استراتژی‌های هوش مصنوعی مشابه منجر به ایجاد رفتار گله‌ای شده و بازار را بی ثبات کنند.
پرداختن به چنین چالش‌هایی مستلزم در اختیار داشتن مدل‌های هوش مصنوعی شفاف‌تر و آموزش بهتر کاربران است.
مهم‌ترین پروژه‌های دیف‌آی در سال 2025
دیف‌آی صنعتی با رشد چشمگیر است و پروژه‌های مختلف با سرعت وارد این حوزه می‌شوند. در ادامه نگاهی داریم به بعضی پروژه‌های این حوزه که در ابتدا رشد چشمگیری داشته‌اند و انتظار می‌رود که در سال 2025 و پس از آن نقش قابل توجهی در رشد و توسعه دیف‌آی بازی کنند:
پروتکل Virtuals
این پروژه شامل اکوسیستمی از عامل‌های کاربرپسند با قابلیت‌های بین زنجیره‌ای است که کارهای مختلف را اتوماسیون می‌کنند از جمله کارهای مختلف حوزه دیفای و گیمینگ. Virtuals بر اساس موتور تصمیم گیری خودش موسوم به GAME کار می‌کند که می‌توان از آن برای اجرای عامل‌ها در پلتفرم‌ها و محیط‌های مختلف استفاده کرد.
ChainGPT
ابزارهای مجهز به هوش مصنوعی برای توسعه دهندگان، تریدرها و کاربران معمولی طراحی شده‌اند. این پروژه شامل یک دستیار هوش مصنوعی برای تشخیص روند، تحلیل تکنیکال و سیگنال‌های درون زنجیره‌ای است. از جمله ابزارهای مهم این پروژه می‌توان به یک چت بات هوش مصنوعی وب 3، مولد NFT، دستیار معاملاتی و غیره اشاره کرد.
Bankr
Bankr یک ولت مجهز به هوش مصنوعی است که امکان خرید، فروش، مبادله توکن، ثبت سفارش محدود و مدیریت پورتفولیو را فراهم می‌کند. با استفاده از این سیستم همه می‌توانند به راحتی یک توکن سولانا را در ایکس یا Farcaster پیاده سازی کنند.
جمع بندی
دیف‌آی کاربردهای وسیعی دارد. این صنعت پتانسیل ایجاد تحول در دیفای و همچنین کل وب را داشته و می‌تواند در شیوه‌های جمع آوری اطلاعات و مدیریت مالی تغییر چشمگیری ایجاد کند. در حال حاضر هنوز در ابتدای منحنی پذیرش این فناوری قرار داریم اما در صورت شروع به کار پلتفرم‌های مختلف که کار کاربران را برای ورود به این حوزه آسان‌تر می‌کنند، احتمال رشد نمایی این فناوری وجود دارد.
با رشد و توسعه دیف‌آی شاهد ظهور اقتصادهای عامل به عامل خواهیم بود که در آنها عامل‌های هوش مصنوعی می‌توانند با هم مذاکره و تعامل کنند تا امکان عملکرد روان و بی وقفه آنها در سطح زنجیره‌های مختلف فراهم شود.
